Tunç Şahin · Burcu Biricik, Pınar Deniz, Aras Aydın · PG-13 · 1h 41m · 2020
İnsanlar İkiye Ayrılır, kredi kartı borcu olan ve borçlarını ödeyemeyen insanların çaresizliğini ve sıkışmışlığını gözler önüne seren bir dram-gerilim filmi olarak tanımlanabilir. Bankalardan ziyade bankaların borçlulardan para tahsil etmek için anlaştığı aracı kurumların çalışma sistemini de tüm çıplaklığıyla anlatır.
Kapitalizmi av – avcı ikiliği ekseninde ele alan yönetmen-senarist Tunç Şahin, İnsanlar İkiye Ayrılır’da izleyiciyi sistemin ürettiği her türden ikiliğin nasıl inşa edildiğine, söylemin bu inşadaki etkinliğine ve ikiliklerdeki rollerin sabit kalıp kalmayacağına dair sorgulamaya yönlendiren bir anlatı kurar.
Film, 2020 yılında 57. Antalya Altın Portakal Film Festivali’nde En İyi Senaryo (Tunç Şahin) ve En İyi Yardımcı Kadın Oyuncu (Nezaket Erden) ödüllerine layık görülmüştür.
Eray Ege (Erdem Akakçe) tarafından kurulan ve kendi adını taşıyan bir tahsilat şirketinde çalışan Duygu (Burcu Biricik) ve Bahadır (Aras Aydın), banka borcu olan insanların dosyalarını takip ederek sadece borçlarının ödenmesini değil, daha fazlasını elde etmeyi hedeflerler. Ceren (Pınar Deniz) ise Duygu’nun listesindeki borçlulardan sadece biridir. Duygu ve Bahadır, birkaç yıl arayla Eray’ın şirketinde çalışmaya başlarlar ve eğitimlerde borçluların psikolojisini yönetme stratejileri öğrenirler. Görüşmeleri gerçekleştirdikleri odanın atmosferinden tutumlarına kadar her şey önceden planlanmıştır. Duygu’nun borçluyla empati kurma eksikliği ve hemen sözleşme imzalatma adımlarına karşı Bahadır’ın “yardımsever/kurtarıcı kahraman” rolü, izledikleri stratejinin bir parçasıdır. Duygusal boşluğundan faydalanabilmeleri için Ceren’in Bahadır’ın yönlendirmelerine teslim olması gerekmektedir. Duygu, Ceren’i baskı altında tutarken Bahadır, onu rahatlatmaya çalışırken aslında güvenini kazanmaya çabalar. Bankanın borçluların kişisel bilgilerini şirkete vermesi ve kısa sürede yakınlaşmaları sonucunda Ceren’in hayatındaki güvensizlik duygusunun nedenini anlayan Bahadır, bu güveni sağlar. Bu şekilde, Ceren’i tamamen kontrol altına almak için farklı taktikler uygulayarak hedeflerine bir adım daha yaklaşırlar. Bu da Ceren’in Bahadır’a ve aslında ikilinin temsil ettiği yapıya karşı direncinin kırılması anlamına gelir. Gerçekleştirdikleri birebir görüşmelerde her ikisi de bir süre sonra birbirini kötülemeye başlar ve Ceren’de “Duygu, sürekli benden bir şeyler istiyor, ama Bahadır karşılık beklemeden yardımcı olmaya çalışıyor” düşüncesi oluşur.
Sistemin beklentileri, Duygu ve Bahadır arasında rekabete neden olmakta ve bu da sisteme hizmet etmektedir. Başka bir yolun olup olmadığı ise, Duygu’nun son sahnede sorduğu sorunun yanıtıyla ortaya çıkacaktır. Film, bu sistemin içinde kimin hangi tarafı temsil ettiğini, av – avcı ilişkisinin sabit mi kaldığını yoksa değişebilir mi olduğunu irdelemek için sadece Ceren değil, aynı zamanda Duygu, Bahadır ve diğer şirket çalışanlarının da geçmişlerini anlatmaya başlar. Filmde kullanılan flashback sahneler vasıtasıyla, çalışanların bu sisteme nasıl dâhil oldukları gözler önüne serilir. Duygu, iş başvurusu yapıp eğitim seminerlerine katıldığı sırada kredi kartı takibe takılmıştır. Diğer bir çalışan olan Tilbe (Nezaket Erden), birçok yerde çalışmış olmasına rağmen çoğundan parasını alamamıştır. Benzer şekilde, Bahadır da zor bir dönemdeyken Eray’ın şirketinin kontrolüne girmiştir. Şirketin onlardan beklediği, borçluları çeşitli stratejiler kullanarak kontrol altına alıp her dosyayı yüksek tahsilatla sonuçlandırmalarıdır. Sistemin çıkmazları tam olarak bu noktada ortaya çıkar.
Film insanların ikiye ayrıldığı önermesine dayanır. Eray şirket eğitimlerinde şu cümleleri söyler: “Borçlu/alacaklı, patron/çalışan, zengin/fakir. Bunlardan hangisi olacağınıza siz karar veremiyorsunuz ama av mı ya da avcı mı olacağınıza siz karar veriyorsunuz”. Filme adını veren cümle, sistemi kullandığı stratejilerden yapılandırdığı söyleme, birçok yönüyle, irdeleyen anlatının derdini çok net biçimde özetler niteliktedir. Aslında sistem insanları ikiye ayırır.
Ana oyuncu kadrosundan Burcu Biricik, minimal ama etkili bir oyunculuk sergilerken; yan rollerde Nezaket Erden, Erdem Akakçe ve Başak Daşman’ın üstlerine düşeni fazlasıyla yerine getirdiği söylenebilir.
İnsanlar İkiye Ayrılır, kapitalist sistem eleştirisi yapan etkileyici bir film. Sistemin insanları ikiliğe sürüklediği ve insanların kendi rollerini seçmekte özgür olmadığı bir dünyada nasıl bir gelecek beklediğimizi sorgulatan bir anlatı sunuyor.
